Kategorie
Artykuły

Mieszkańcy Dziewięcierza i wolontariusze w Medyni Głogowskiej

Mieszkańcy Dziewięcierza wraz z wolontariuszami, uczestniczącymi w projekcie „Dziewięcierz z kamienia i gliny”, realizowanym w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa” Narodowego Instytutu Dziedzictwa, wybrali się do Medyni Głogowskiej – ośrodka garncarskiego pod Rzeszowem. Ich celem było poznanie historii tego miejsca oraz działań związanych z promocją i ochroną garncarstwa jako dziedzictwa niematerialnego.

Dziewięcierz, dawniej znany jako ośrodek garncarstwa i miejsce bogate w złoża gliny ceramicznej, ma szansę wykorzystać ten potencjał do promocji całego regionu. W przyszłości, podobnie jak to miało miejsce z drzeworytem płazowskim, możliwe będzie wpisanie działań związanych z garncarstwem do Krajowego rejestru dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Taki krok mógłby znacząco zwiększyć zainteresowanie Dziewięcierzem i gminą Horyniec-Zdrój jako miejscem o bogatej tradycji, gdzie garncarstwo jest jednym z kluczowych elementów kultury, czego dowodem jest sukces Medyni Głogowskiej.

Dodatkowo, działania te mogą ułatwić zdobywanie środków na inwestycje dla Dziewięcierza i gminy Horyniec-Zdrój. Lokalne inicjatywy i atrakcyjne elementy kultury sprawiają, że projekty zyskują na wartości i atrakcyjności.

Kolejnym krokiem będzie organizacja warsztatów garncarskich już w samym Dziewięcierzu. To ważna próba ożywienia tradycji garncarskiej w naszej okolicy. W realizacji tego przedsięwzięcia pomogą specjaliści z Medyni Głogowskiej, którzy mają doświadczenie w wpisywaniu garncarstwa na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Medynia jest dziś nie tylko znana na Podkarpaciu, ale i ogólnie w kraju. Taki sukces jest możliwy również w Dziewięcierzu, choć wymaga to długoterminowych działań.

 

Kategorie
Artykuły

Publikacja „Dziewięcierz z kamienia i gliny” już na ukończeniu!

W ramach projektu realizowanego przez Stowarzyszenie Przystanek Horyniec powstaje publikacja, która będzie zawierać historię Dziewięcierza oraz fotorelację z działań prowadzonych w ramach projektu. Prace nad publikacją powoli zbliżają się do końca. Obecnie kompletowany jest materiał wizualny, natomiast wszystkie teksty zostały już opracowane!

Kategorie
Artykuły

Kategorie
Artykuły

Relacja z pierwszego dnia prac na cerkwisku

Kategorie
Artykuły

Inicjujemy proces reaktywacji garncarstwa na bazie tradycji z Dziewięcierza

Dziewięcierz to wieś założona na surowym korzeniu na przełomie lat 1565 i 1566 przez ówczesnego starostę lubaczowskiego, Andrzeja Myszkowskiego. Powstała ona na trudno dostępnym terenie pomiędzy wzgórzami Roztocza. Początkowo nazywała się Dziewięciory. Bliskie sąsiedztwo Potylicza, ważnego ośrodka garncarskiego, sprawiło, że z czasem część mieszkańców Dziewięcierza zaczęła zajmować się garncarstwem. Lokalny ośrodek garncarski funkcjonował do czasów II wojny światowej, ponieważ w okresie międzywojennym naczynia emaliowane zaczęły wypierać te tradycyjne gliniane. Na przykład w 1928 roku w fabryce naczyń w Olkuszu pracowało już 2500 osób, a masowa produkcja trwałych naczyń emaliowanych spowodowała, że garnki gliniane były używane coraz rzadziej, zwłaszcza w biedniejszych wsiach, skąd również stopniowo zniknęły. Ostatni garncarze w okolicy Dziewięcierza zaprzestali działalności w latach 50. XX wieku, co oznaczało koniec epoki ceramiki i rękodzielniczej sztuki ludowej tej okolicy.

Pod koniec lat 50. XX wieku etnograf z Cieszanowa, Stanisław Franciszek Gajerski, postanowił przeprowadzić wywiady terenowe z mieszkańcami Dziewięcierza oraz potomkami dawnych garncarzy. Udało mu się zgromadzić cenne informacje oraz eksponaty tradycyjnej ceramiki z Dziewięcierza, dzięki czemu zachował wyraźny ślad po dawnym ludowym ośrodku garncarskim.

16 czerwca 2024 roku, podczas wernisażu wystawy poświęconej Gajerskiemu w Radrużu, Muzeum Kresów w Lubaczowie przypomniało jego sylwetkę oraz prace związane z badaniem ceramiki z regionu Potylicza i Dziewięcierza. Obecnie Stowarzyszenie Rozwoju Promocji i Aktywności „Przystanek Horyniec” podejmuje kolejne kroki w kierunku reaktywacji tej sztuki, być może na terenie Dziewięcierza, albo w samym Horyńcu-Zdroju. Projekt „Dziewięcierz z kamienia i gliny”, realizowany w ramach programu „Wspólnie dla dziedzictwa”, przewiduje m.in. organizację profesjonalnych warsztatów garncarskich w Dziewięcierzu.

Działania reaktywacyjne poprowadzi dla Stowarzyszenia Rozwoju Promocji i Aktywności „Przystanek Horyniec” Grzegorz Ciećka, który jako depozytariusz niematerialnego dziedzictwa kulturowego związanego z drzeworytem płazowskim, wpisanym do Krajowego Rejestru Dobrych Praktyk na rzecz Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, prowadzonego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, wykorzysta swoje doświadczenie w pracy z dziedzictwem kultury. Prace przygotowawcze rozpoczęły się na początku 2023 roku. Obecnie udało się zdobyć dofinansowanie na projekt inicjacyjny, mający na celu stworzenie podstaw do reaktywacji garncarstwa na ziemi horynieckiej. W ramach programu uczestnicy odwiedzą Medynię Głogowską, aby zapoznać się z przykładem żywej tradycji garncarskiej, a następnie wezmą udział w warsztatach garncarskich w Dziewięcierzu. Powstanie też publikacja opisująca między innymi aspekt garncarstwa dziewięcierskiego. Przy okazji tych działań organizowane są też prace porządkowe na terenie kamiennych ruin cerkwiska w Dziewięcierzu. Działanie to ma na celu doprowadzenie tego zabytku z terenu Gminy Horyniec-Zdrój do stanu nadającego mu optymalny wygląd estetyczny.

Kategorie
Artykuły

Szukamy wolontariuszy

Wolontariusze poszukiwani!

Jeśli cenisz sobie dziedzictwo Roztocza, chcesz wziąć udział w ciekawym projekcie, zapisać się na kartach historii, uczestniczyć w darmowym wyjeździe i warsztatach garncarskich w Medyni Głogowskiej oraz dowiedzieć się czegoś o dziedzictwie jednego z najcenniejszych ośrodków garncarskich Roztocza to zapraszamy do kontaktu!

Szukamy wolontariuszy, którzy podejmą się prac przy odkrzaczaniu terenu cerkwiska w Dziewięcierzu. W ruch pójdą sekatory, ręczne piły, trzeba trochę krzepy, ale przede wszystkim chęci! Gwarantujemy wyżywienie, ubezpieczenie oraz zdobycie ciekawego doświadczenia popartego zaświadczeniem od stowarzyszenia 🙂

Prace zostaną przeprowadzone we wrześniu.

Kontakt przez Facebooka lub mailowo przystanekhoryniec@onet.pl

Kategorie
Artykuły

Dziewięcierz z kamienia i gliny

Jest nam niezmiernie miło poinformować Państwa, że zostaliśmy beneficjentami programu „Wspólnie dla dziedzictwa” Narodowego Instytutu Dziedzictwa.

Nasz projekt „Dziewięcierz z kamienia i gliny” opierał się będzie na pracach porządkowych na cerkwisku w Dziewięcierzu, przeprowadzeniu warsztatów garncarskich, dzięki którym mieszkańcy wsi i wolontariusze będą mogli obcować z żywym przejawem niematerialnego dziedzictwa kultury. Cerkwisko w Dziewięcierzu jest jednym ze świadectw wielokulturowości przedwojennej tego regionu, agarncarstwo – wymarłego rzemiosła, dlatego chcemy opracować publikację na temat historii wsi. Powstaną także tablice informacyjne i materiał filmowy, w którym będą pokazane efekty prac i poruszone wątki historii Dziewięcierza.

„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa”.